Hoe werd Dali zo beroemd?

Geboorte
Salvador Dali werd geboren op 11 mei 1904 in de Spaanse stad Figueras, als zoon van een notaris. Drie jaar voor zijn geboorte was een oudere broer gestorven, die ook Salvador heette. Hierdoor werd Dali als kind ontzettend verwend, door zijn moeder.

    
Salvador Dali, 2 jaar oud                                                         Salvador Dali,  Geboorte van de nieuwe mens, 1943

Verwend kind
Dali was in eerste instantie vooral opvallend. Als kind was hij gefascineerd door het fenomeen aandacht.

Aandacht
De jonge Salvador werd behandeld als een kleine prins. Hij kreeg wat zijn hartje begeerde. Tot hij een zusje kreeg, was alle aandacht op hem gericht. Na de geboorte van Maria moest hij die aandacht delen. Misschien is dat ook de reden dat hij zijn zusje tien zij drie was een trap tegen het hoofd verkocht. Maar misschien deed hij dat ook gewoon om te kijken wat er zou gebeuren. Zoals hij dat ook deed toen hij een jongetje van vier een brug afduwde. Het arme kereltje viel tien meter naar beneden. De jonge Dali (zelf op dat moment zeven) rende naar huis om hulp te gaan halen. Het jongetje werd bij hem thuis verzorgd. Dali was gefascineerd door de aandacht die het lijdende jongetje kreeg.

Helden
Op jonge leeftijd had Dali al belangstelling voor de schilderkunst. Zijn grote voorbeelden waren beroemde kunstenaars uit die tijd, die nu nog steeds heel bekend zijn: Domenikos “El Greco” Theotocopoulos, Francisco José de Goya y Lucientes, Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni en Diego Rodriguez de Silva y Velázquez.

    
Francisco Goya  De heksensabbat                                             Salvador Dali – Voorgevoel van een burgeroorlog 1936

Uitzonderlijk talent
Heel snel bleek dat Dali beschikte over een uitzonderlijk talent: hij kon goed schilderen. Al op zesjarige leeftijd schilderde Dali beter dan menige volwassene! En daarmee viel Dali natuurlijk ook nogal op. Zijn omgeving verbaasde zich over zijn talent. Al gauw stuurde de vader van Dali zijn zoon naar teken- en schilderles. Daardoor werd Dali een steeds betere schilder.

Vreemd gedrag
Dali was een bijzonder kind. Hij gedroeg zich nogal eens vreemd. Gedeeltelijk zou dat kunnen komen door de dood van zijn broertje, die dezelfde naam had als hij. Dali ging als kleine jongen regelmatig met zijn ouders naar het graf van die broer. Daar zag hij op de grafsteen zijn eigen naam staan: “Hier ligt Salvador Dali”. Je kun je voorstellen hoe verwarrend dat voor hem was!

Salvador, de broer van Dali

Dali was zeer geïnteresseerd in de dood. Hij was vijf jaar toen hij op een dag een gewonde vleermuis vond. Hij knuffelde het diertje urenlang en verstopte het daarna in het washok. De volgende ochtend vond hij de vleermuis, half dood op de grond, bedekt met mieren. Overweldigd door verdriet beet hij in de krioelende massa.

Dali met dode vleermuis

Maar Dali deed wel meer vreemde dingen. Zo sloeg hij de viool van een jongen stuk om te laten zien dat de schilderkunst superieur was aan de muziek. Ook duwt hij, zonder reden, een ander jongetje van een brug vier meter naar beneden op de rotsen. Daarna rent hij naar huis om het aan zijn ouders te vertellen. Als hij zes jaar is, geeft hij plotseling zijn jongere zusje van drie, dat op de grond rond kruipt, een harde schop tegen haar hoofd. Een andere keer striemt hij met een harde borstel, midden in het gezicht van de dokter, die zijn zusje haar oren wil onderzoeken. De arme man jankt van de pijn.

 

    
Salvador Dali, 6 jaar oud   Salvador Dali:  “Landschap bij Figueras”

7 jaar
Grootheidswaan: Al van kinds af aan leed Dali aan grootheidswaan – op zijn zevende wilde hij al Napoleon zijn. En al heel snel wilde hij nog beter dan Napoleon zijn, tot hij uiteindelijk vond dat er niemand beter was dan Dali.

Salvador Dali – “De neus van Napoleon”

Van de trap gevallen
Op zijn zestiende laat hij zich op school met opzet van een hoge trap naar beneden vallen, waarbij hij gewond raakt. Vier dagen daarna doet hij het zelfde, en daarna nog eens. De krijsende gil die hij laat horen voordat hij zich laat vallen, doet zijn schoolkameraden huiveren. Kenmerkend voor deze gedragingen, is dat hij in plaats van een schuldgevoel, juist een intense en extatische vreugde ervaart. Gelukkig voor hem brak hij niet zijn nek. Dan zou hij al jong dood zijn geweest in plaats van beroemd!

Salvador Dali – “Het gezicht van de dood”

Opvallend
Het resultaat van Dali’s acties was natuurlijk wel dat hij opviel. Ze vonden hem vreemd. Dali ging zich anders kleden dan zijn klasgenootjes, kon heel raar lachen en zei het liefst dingen die anderen shockeerden. Ze vonden hem dan ook al gauw gek. Onafgebroken werkte Dali aan zijn imago. Zijn snor is hiervan het markantste voorbeeld. Op veel portretten is Dalí ook te zien met waanzinnig opengesperde ogen. Zijn vreemde uiterlijk wordt het meest geassocieerd met zijn surrealistische werk.

    
Salvador Dali, 25 jaar               Salvador Dali, 50 jaar

Surrealisten
In 1929 als Dali 25 jaar is, treedt hij in Parijs toe tot de Surrealisten, een literaire en kunstzinnige beweging, rond Andre Breton. Het surrealisme is een vrije kunstvorm, die door dromen geïnspireerd wordt. De kunstenaars laten de werkelijkheid zien, op hun eigen manier. De surrealistische kunst brengt voorwerpen die niet bij elkaar horen in één voorstelling bijeen, of plaatst ze in vreemde verhoudingen of volgorde, om ‘onlogische en wonderlijke effecten’ teweeg te brengen.

    
Dali en vrienden: Breton, Eluard, ea                                        Salvador Dali – “De verzoeking van de heilige Antonius”

Het surrealisme is voor Dali’s ontwikkeling van groot belang, omdat hij daarin alles kwijt kan, wat hij aan inspirerende en krankzinnige ideeën met zich mee draagt. Het wordt een obsessie voor het om de meest surrealistische surrealist te worden die de wereld ooit gezien heeft. En dat is hem aardig gelukt.

Beroemd
Dali viel dus op door zijn talent, door zijn vreemde gedrag, door zijn gekke kleding en zijn overdreven lach. Kortom, Dali week dus op verschillende punten af van zijn omgeving. Iedereen wist daardoor wie hij was. Hij werd beroemd!

Bekijk hier de tentoonstelling van Surrealistische werken van Dali.